From Russia With Love

blog counter

by Gary Summers

I will build my church and the gates of Hades shall not prevail against it.

Matthew 16:18

 My journey to Orthodoxy began about 12 years ago in St Petersburg, Russia.  My wife and I were there in the process of adopting two children when I toured the ancient Orthodox cathedral of St Isaac’s.  I was impressed and gazed in awe at all the icons of Jesus Christ, His Mother and the saints.  While there, I also noticed a group of Russian soldiers touring the church.  “What was this!?  I thought Russia was a godless, atheist, communist country?”  There was also an icon in the apartment where we stayed.  It seemed to become for me a “window into Orthodoxy:” the ancient faith of the Russian people.

My religious background was with various Protestant denominations; from Baptist to Church of Christ to Presbyterian.  I was completely oblivious to the Orthodox Church.  Church history never seemed important in any church I ever attended.  (They normally traced their “history” back only as far as the Reformation!)  The thought of this historical “lapse” subsequently lingered with me.

Some three years later, my personal life turned upside down.  I endured a painful divorce, the loss of my home and my business. Turning to my church at the time, I found little comfort or consolation and my faith began to falter.

Soon after, I returned to Russia for a tour.  The tour guide was herself a convert to Orthodoxy.  Our conversations again stirred my curiosity and renewed my earlier experiences and questions regarding the Orthodox Church and church history in general.  I learned that with the fall of communism in 1991, a lot of Russians had returned to their ancient roots in the Orthodox faith; that old church buildings were being restored as functioning churches with regular services, and that the new Russian government was now actually encouraging the teaching of Christianity as it helped develop better citizens.  In Moscow’s Kremlin, the heart of the “evil empire,” there were at least four churches and a museum I visited with centuries-old bibles, icons and artifacts.  I was seeing a religious faith and a Church that was still alive, after a thousand years and severe persecution!  This all piqued my curiosity and incited further study.

When I moved to Williamsport in 2000 — my faith, somewhat restored — I returned to my Protestant upbringing and visited churches of various denominations.  I enjoyed the music and the people but became increasingly disillusioned in the lack of any substance to the faith professed. 

“Where was their sense of history, of the early Church, of apostolic doctrine?” 

Something seemed terribly missing. 

My heart kept taking me back to Russia — and to the Orthodox Church!  I began to read and study anything I could get my hands on.  I discovered that the Orthodox Church dates back to the first century, with a line of apostolic succession to the present; that the areas where the apostles preached are largely still Orthodox to this day; that the Protestant Reformation was a reaction not to the Orthodox Church but the Roman Catholic Church; that the Orthodox Church is a living continuity with the Church revealed in the Bible, with liturgical worship, sacraments, spiritual discipline and direction appropriate to today!  In light of these discoveries, I asked myself;

“If that apostolic church still exists, why am I not a part of it — why am I not Orthodox?”

While still attending a Protestant church, I conversed with people about my travels to Russia.  In the midst of one such conversation, I was informed of (and surprised to hear about) the presence of an Orthodox church in Williamsport — made out of old logs and selling perogi.  A Greek friend who belonged to that church personally invited me to come.

I remember driving into the Holy Cross parking lot for the first time and just staring at the church.  It looked like some of the churches I’d seen in Russia.  I think I did this three times before I finally mustered the courage to actually attend a service.  One Sunday morning, I woke up and said to myself;

“Today’s the day.  I’m going to go into that church.”

It seemed when I opened the large, wooden doors to the church, I was opening a new chapter in my life.  It was something else: like heaven on earth.  The candles, the icons, the incense, the worship, the standing and chanting were spiritually overwhelming. 

“God,” I thought, “is truly present here!” 

I stayed for coffee hour and the people were all very welcoming, though they didn’t know me from Adam.  As I returned the following Sunday, my heart knew I was home. 

Those born into Orthodox households or who, like me, have converted to Orthodoxy have been given a great gift from God.  It is the gift of new and abundant life in Jesus Christ and His Body, the Church — a beautiful, loving, eternal family! 

This is where I truly belong, now and forever. 

Source: Holy Cross Church, Williamsport

St.Herman of Alaska Monastery (Black&White)

blog counter

Mercy As A Way Of Life

blog counter

by Anastasia Pika

A red cross on a white scarf, a white apron, and a modest gaze… One can meet these unusual women everywhere there are people in need, from prisons to closed psychiatric institutions. In Ukraine the largest community of sisters of mercy is in Kiev, at the Church of St. Michael, first Metropolitan of Kiev, on the grounds of the Alexandrov Hospital. ForUm paid them a visit to learn about the life of these modern sisters who have dedicated themselves to serving this noble cause.

The first accounts about help given by sisters of mercy to the suffering date back to the Middle Ages. Communities of sisters existed in the East (Constantinople, Beirut, Jerusalem, Cairo), in Germany, and in Protestant churches in Russia (St. Petersburg, Vyborg, Riga). Beginning in the middle of the nineteenth century, Protestant nuns and sisters of mercy continually cared for the wounded during military hostilities. In the Russian Empire, voluntary care for the wounded arose as a social movement during the Crimean War of 1854-56. Two courageous women from warring countries – the Englishwoman Florence Nightingale and the Grand Duchess Elena Pavlovna of Russia [formerly Princess Charlotte of Württemberg], the wife of Grand Duke Michael Pavlovich, brother of Emperor Nicholas I – began actively helping soldiers whose blood was being shed on the battlefield.

One of the most famous followers of this moment in Russia was the Grand Duchess Elizabeth Feodorovna, who in 1909 founded the Martha and Mary Convent of Mercy, which resembled a monastic house in its rule of life. A hospital, an outpatient clinic, a pharmacy, a home for orphaned girls, a Sunday school, a library, and a soup kitchen were all constructed in the convent. The Grand Duchess herself, along with her pupils, spent sleepless nights as a nurse at the beds of the seriously ill, assisted at operations, and visited Moscow slums. The sisters lived in the religious community itself, where they followed a monastic way of life without themselves being nuns. They gave temporary vows (for one, three, or six years, and only later for life) and had the option of leaving the convent to get married or of being tonsured directly to the small schema.

The noble work of the sisters of the Convent of Martha and Mary and the martyrdom of its superior served as the ideological impetus for the emergence of a multitude of such communities of mercy in the late 1980s and early 1990s throughout all of historical Russia.

The Sisterhood of Mercy dedicated to the Grand Duchess Elizabeth and the Nun Barbara opened in Kiev in 1998, founded by Fr. Roman Baranovsky, rector of the hospital church dedicated to St. Michael, first Metropolitan of Kiev. Now 145 sisters carry out their obediences at this church.

Their white garments with crosses can be seen as soon as one enters the grounds of the Alexandrov Hospital. Each is busy with numerous obediences.

From noon until late at night there is a line of people around the refectory church waiting to warm themselves and be fed. The sisters prepare and serve food to all comers.

The Psalter is read continuously in church. This is a fairly rare practice, normally performed only in monasteries and convents.

The sisters carry out their obediences in the church and refectory and visit the sick… The principle task of sisters of mercy is to help, comfort, and be with those needing help during difficult times.

Even if today the sisters do not need to remove wounded soldiers from the line of fire, their work has not become any easier. Just as before, their work multiplies good, bringing warmth to every heart.

As St. Inna, a senior sister, told ForUm, today there are around twenty communities of sisters of mercy active in Orthodox churches in Ukraine, the members of which care for the sick, feed and clothe the homeless, and provide religious education.

At the present time, these sisterhoods’ social projects receive no funding from the state, for which reason the sisters are forced to raise funds on their own.

“All of our funds come from the private donations of parishioners and people who want to help their neighbors,” explains Sister Inna. “For this, sisters go through the markets with donation boxes to collect offerings. This is one of our most difficult obediences. Today love and mercy are not a priority for people. These qualities of soul are not profitable, so the practical world rejects them. But it is thanks to such qualities of soul that a human being can remain a human being, able to love and sacrifice himself for his neighbor. The sisters explain to people that the funds collected are used for the needs of the suffering, people in even more difficult circumstances than their own.”

In order to have at least some source of regular income, the sisters opened a kiosk on the grounds of the church. The earnings go towards purchasing food and medicine for people seeking help.

The sisters also minister to the patients of the psychiatric hospital in Glevaha [outside Kiev] and regularly visit the Orthodox community in the women’s penal colony in Chernigov.

Today we are going with Sisters Catherine and Julia to the Alexandrov Hospital to check on Yuri, who yesterday had a difficult operation on his leg.

“Helping the sick is not simply a matter of turning them over on their beds or of bringing them food,” says Sister Catherine. “It is about helping people spiritually. If God has placed you on your sickbed, that is already a sign that you should review your whole life – since we are not meant to get sick, but do so because of sin. The sisters prepare Orthodox patients for Confession, invite priests, and bring holy water and spiritual literature. We have even had cases of people who wanted to accept the Orthodox faith and were baptized right in the hospital. The most important task of a sister of mercy is to help the ill to love their illnesses. When someone comes to terms with his illness ­– when he can say, ‘Lord, may Thy will be done’ – then there are cases when everything goes away without any further assistance.”

If someone without means enters the hospital, the sisterhood helps him to acquire the medications he needs.

Yuri had already been brought breakfast this morning, so now it was time for conversation and reading.

The life of mercy is not easy, just as their paths leading to it were not easy.

Sister Catherine has been fulfilling her obedience in the sisterhood for ten years already.

“First my youngest son died at the age of twenty-seven, and then my mother died. After that I started coming to this church. Hearing Fr. Roman’s preaching warmed my soul, so I reached out here to serve God. I left on a procession in September ten years ago, and I am still here,” she told ForUm.

Despite her youth, Julia has been a sister of mercy for four years now. With the rector’s blessing, she regularly travels to the Alexander Nevsky Compound in Jerusalem on obedience.

“Our sisters go there by rotation for three months,” she said. “They prepare food, clean, look after the orderliness of the compound, and greet pilgrims. Sometimes they lead tours. As is done here, they also read the Psalter continuously.”

Sr. Inna, the senior sister, has three children and her husband carries out his obedience in the skete.

“I had a completely normal life. I was raised in full atheism, inasmuch as my parents held high-ranking positions under the Soviet regime. It was the same in school: I participated in all the relevant rallies, speeches, and lessons of atheism. But my Orthodox genes nonetheless took hold. Orthodoxy has been in Rus’ for 1,000 years and in every family there are Orthodox people who have pleased God. By their prayers, the Lord leads us onto the path of salvation. We begin to look for the meaning of life and to feel dissatisfaction with what we see around us. Sorrows hasten this process of understanding. My first son has been seriously ill since childhood, but this was not the only thing that changed my life dramatically – although it likely hurried it along in the right direction. I always had an inner quest. One cannot live without faith; one will always believe in something. Even an atheist believes that there is no God, although his faith is meaningless.”

Sr. Inna, the senior sister, told us that any woman can become a sister of mercy, but that she is first required to pass through a trial period.

“Those sisters who come to us and say ‘I want to be a sister of mercy,’ generally look at this as completing some sort of workload. This is a Protestant approach to Orthodox social service,” she explains. “In Orthodoxy, sisterhoods are inextricably bound with spiritual growth. We do not help our neighbors simply for the sake of helping. It is more important for us to lead someone out of his state of helplessness, depression, and disbelief. The sister’s task is to reveal to a person the spiritual principles that led him to his state of distress. A sister’s trial period is a sort of novitiate to the sisterhood, and is unique for each person. During this period they receive training and attend spiritual discussions covering the principles of Orthodoxy. It is difficult even to imagine how much effort it takes the sisters to overcome their accustomed indifference, hardheartedness, and selfishness. After all, it is only by changing yourself that you become capable of changing others. Mercy is sacrifice. Self-sacrifice is very difficult, for it is the beginning of the love of God. It is when you give away your last piece of candy that Orthodoxy only just begins.”

Sister Inna insists that their sisterhood is only a school of sisters of mercy, among whom there is no genuine Elizabeth Feodorovna.

Today the sisters of mercy dream of the state creating social projects alongside the Orthodox Church, in which they would be able to take part. With such support they could create a community like the Martha and Mary Convent in Moscow and live near the church, open handiwork shops, and even open their own hospital, in which sisters with professional medical training could work.

For the time being, the heirs of Elizabeth Feodorovna’s great work continue their difficult everyday work, offering a good life to those in need.

Source: Pravmir-Journeytoorthodoxy

Απο το καζίνο στην Εκκλησία.

blog counter

11 Νοεμβρίου 2012

Τατιάνα Μαρσάνσκιχ, ειδικά για τη Russia Beyond the Headlines

Ο Σεργκέι Γιερεμέγιεφ μένει εδώ και εφτά χρόνια στο νησί Ολχόν, στη Βαϊκάλη. Τη δεκαετία του 1990 εργαζόταν σε μια μεγάλη πολυεθνική εταιρεία, είχε στην τσέπη του ένα πιστόλι και έπαιζε στο καζίνο. Τώρα είναι ένας απλός οικονόμος στην εκκλησία και ζει με την οικογένειά του σε ένα ξύλινο σπιτάκι.

Ο πρώην μοσχοβίτης Σεργκέι σηκώνεται στις επτά το πρωί. Μετά πηγαίνει στην εκκλησία, την ανοίγει και περιμένει όσο οι άνθρωποι προσέρχονται για προσευχή. Είναι ο μοναδικός ναός του νησιού. Αν δεν υπήρχε ο Σεργκέι, θα ήταν κλειστός και άδειος. Ήταν αυτός που έφτιαξε τον φράχτη γύρω του, βρήκε τις καμπάνες, και συνέδραμε στην ανέγερση του καμπαναριού. Φαίνεται τριάντα πέντε χρονών. Έχει μερικά πτυχία, ένα απ' αυτά είναι της Σορβόνης. Μιλά άπταιστα αγγλικά και γαλλικά. Καταλαβαίνει και ελληνικά. Κάποτε ήταν υπεύθυνος πρόσληψης προσωπικού. “Και μετά βαρέθηκα”, λέει ο ίδιος μέσα σ' ένα μικρό δωματιάκι του σπιτιού του, οι τοίχοι του οποίου είναι γεμάτοι εικόνες, και πίνει γάλα από μια κούπα. “Πήγα να σπουδάσω στο Παρίσι, ταξίδεψα πολύ. Κυρίως ήθελα να δω ρωσικά μοναστήρια. Πιθανόν, μόνο όταν βρεθείς στο εξωτερικό, αρχίζεις να ενδιαφέρεσαι σοβαρά για την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας σου”.

Άλλαξε στο Αγιον Όρος

Όταν στο Πανεπιστήμιο είχαν διακοπές, ο Σεργκέι φόραγε το σακίδιο του, έβγαινε στον δρόμο και έκανε ωτοστόπ. “Πού πας;” τον ρωτούσαν οι οδηγοί. Έλεγε την αλήθεια: “Στο Άγιον Όρος”.  Ξεκινούσε το ταξίδι έχοντας πενήντα φράγκα στην τσέπη του, και το ολοκλήρωνε με χίλια. Οι οδηγοί που τον έπαιρναν συνοδηγό, του έδιναν όχι μόνο φαγητό, φάρμακα, αλλά και χρήματα. “Πώς να εξηγήσω τι έκανα στον Άθω;” χαμογελά ο Σεργκέι. “Ο Άθως είναι ένα μέρος όπου δεν πρέπει να μιλάς για πολλά πράγματα”. Οκτώ ώρες προσευχή, οκτώ ώρες εργασία, οκτώ ώρες ανάπαυση. Αυτή είναι η καθημερινότητα του Αγίου Όρους.

Σταδιακά τα ενδιαφέροντα του Σεργκέι άρχισαν να αλλάζουν. Δεν ξόδευε άσκοπα τα χρήματα, δεν έχανε χρόνο στο καζίνο, έκοψε επαφές με πολλούς φίλους. “Μου φαίνεται ότι τότε άλλαξε η αναπνοή μου”, λέει. Ένας αγιορείτης μοναχός του πρότεινε να μείνει στον Άθω. Για πάντα. Ο Σεργκέι όμως αρνήθηκε, λέει πως δεν ήταν έτοιμος, και γύρισε στη Μόσχα. Αλλά δεν κατάφερε να ζήσει στη Μόσχα. Ήθελε να φύγει από 'κει τρέχοντας. “Δεν άντεχα την φασαρία της πρωτεύουσας, και τον ανταγωνισμό. Κάλυπταν τα πάντα».

Ξενώνας “Φιλοξενία”

Η Νάστια, η γυναίκα του Σεργκέι, μιλούσε με έναν Ολλανδό τουρίστα κοντά στην πύλη της εκκλησίας. “Δεν πιστεύω να είσαι ευτυχισμένη εδώ. Μπορείς να ζήσεις, ας πούμε ένα εξάμηνο, έναν χρόνο το πολύ, αλλά να μείνεις για πάντα...!” συλλογιζόταν εκείνος φωναχτά.

Η Νάστια χαμογελά. Ούτε οι γονείς της, ούτε οι φίλοι δεν καταλαβαίνουν την επιλογή της. Τι να πει ένας τυχαίος τουρίστας. Και εκείνη σπούδασε στο Παρίσι και πάντα ονειρευόταν μια καριέρα στη Δύση. Όταν ο Σεργκέι της πρότεινε να αφήσουν τη Μόσχα και να πάνε στο Ολχόν, της πήρε αρκετή ώρα να το βρει στον χάρτη. Τελικά, μόλις το βρήκε, αρνήθηκε κατηγορηματικά. Αφού στο μοναδικό κατοικημένο νησί της Βαϊκάλης δεν είχε καν ηλεκτρικό ρεύμα. Ο Σεργκέι όμως επέμεινε. Ήθελε να φύγει από τη Μόσχα, και δεν είχε πολλή σημασία για πού. Είχε ξαναπάει στο Ολχόν, και το νησί του άρεσε. “Μοιάζει κάπως με το Άγιο Όρος”, έλεγε συχνά.

“Ποιος φεύγει από μόνος του για να ζήσει στη Σιβηρία;” χαριτολογεί τώρα η Νάστια όταν ανακαλεί την πρώτη της αντίδραση για την προοπτική της μετακόμισης στη Βαϊκάλη. “Είχα πάντα την ιδέα ότι από 'δω φεύγουν τρέχοντας”. Ωστόσο, μάζεψε τη βαλίτσα και ακολούθησε τον άντρα της στο χωριό Χουζίρ. Έτσι, οι γονείς της, της έβγαλαν το παρατσούκλι “γυναίκα του επαναστάτη που καταδικάστηκε”. Συνήθισε γρήγορα στην καινούργια ζωή. Έμαθε να αρμέγει κατσίκες, να καλλιεργεί αγγούρια και ντομάτες, γέννησε δύο παιδιά και άρχισε να τραγουδά στην χορωδία της εκκλησίας. “Τι έμαθα να απολαμβάνω;” επαναλαμβάνει η Νάστια την ερώτηση. “Το περπάτημα χωρίς παπούτσια στο γρασίδι, το ότι μπορείς να πας παντού με τα πόδια και κάθε μέρα να αναπνέεις τον θαλασσινό αέρα. Επίσης, ότι δεν χρειάζεται να εξοικονομώ χρήματα για να αγοράσω ένα διαμέρισμα στη Μόσχα”.

Για να είναι η ζωή πιο χαρούμενη, αλλά και για να βοηθά τους ταξιδιώτες, η Νάστια και ο Σεργκέι άνοιξαν έναν ξενώνα με το ελληνικό όνομα “Φιλοξενία”. Βρίσκεται απέναντι από το δικό τους σπίτι, και πέντε βήματα μακριά από την εκκλησία. Άνθρωποι απ' όλον τον κόσμο φιλοξενούνται εκεί όλον τον χρόνο και απολύτως δωρεάν. Κάποιοι τουρίστες έρχονται ειδικά για να γνωρίσουν του περίεργους Ρώσους. Στον πρώτο όροφο του ξενώνα μένουν δύο Γάλλοι, που έφτασαν από το Παρίσι στη Μόσχα με ποδήλατα. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την φιλοξενία, βάφουν τον φράχτη της εκκλησίας. Ένας Ισραηλινός φτιάχνει κάτι στο σπίτι του Σεργκέι, μια κοπέλα από την Αγία Πετρούπολη ανέβηκε πάνω στη σκάλα και καθαρίζει τις καμπάνες…

Ο Σεργκέι μεταφέρει νερό σε κουβάδες από στάμνες στο θερμοκήπιο και προσπαθεί, στον δρόμο, να απαντήσει στην ερώτηση σχετικά με τα εισοδήματά του. “Ως οικονόμος μπορώ να κρατάω για τον εαυτό μου ένα μέρος από τις δωρεές για τον ναό. Αυτή είναι η αμοιβή για την καθημερινή μου εργασία. Καμιά φορά δουλεύω ως ξεναγός. Επίσης υπάρχουν πολλοί καλοί άνθρωποι που βοηθάνε. Πρόσφατα, ήρθαν εδώ Γερμανοί. Τους είπα τα πάντα για τον ναό, και τους ξενάγησα. Και εκείνοι μάζεψαν στη Γερμανία οχτακόσια ευρώ, και μου τα έστειλαν. Ξέρεις πόσον καιρό μπορείς να ζήσεις στο Χουζίρ μ' αυτά τα λεφτά; Πάρα πολύ!”

Ο ήχος από τις καμπάνες απλώνεται πάνω από το χωριό. Ο Σεργκέι αφήνει τους κουβάδες και βιάζεται να πάει προς το καμπαναριό. Ο γιος του και η κόρη παίζουν εκεί το αγαπημένο τους παιχνίδι: Ποιος θα χτυπήσει την καμπάνα πιο δυνατά. Αν και δεν είναι πολύ ευχάριστος, ο ήχος αυτός, δεν ενοχλεί κανέναν. Στο Ολχόν, γενικά, όλοι βλέπουν τα πάντα πολύ ήρεμα.

Ξενώνας «Φιλοξενία»

Russia, 666137, Irkutskaya obl, Olhonskii r-n, p. Huzhir, pereulok Gornii-1А, prihod hrama   "DERZHAVNII"

http://rbth.gr/articles/2012/11/11/apo_to_kazino_stin_ekklisia_18085.html

Ορθόδοξη βάπτιση στην Ολλανδία…

blog counter

Στο παραπάνω βίντεο  υπάρχουν   αποσπάσματα από τη βάπτιση ενός Ολλανδού και στη συνέχεια την υπαίθρια Θ.Λειτουργία και την πρώτη φορά που ο νεοφώτιστος μεταλαμβάνει το Σώμα και το Αίμα του Ιησού Χριστού... Και το όνομα αυτού Nektarios !!!  Βλέπουμε την πομπή προς το σημείο όπου θα γίνει η βάπτιση με τους πιστούς να κρατάνε εικόνες στα χέρια: του Αγίου Νεκταρίου αλλά και του μακαριστού Γέροντος Πορφυρίου!

Η βάπτιση έγινε την Πέμπτη 21 Απριλίου 2011. Ο μοναχός με το ράσο και τα άσπρα γένια είναι ο Ολλανδός Josef Van den Berg πρώην μαριονετίστας, θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός, ο οποίος τώρα ζει ως ερημίτης.
Γεννήθηκε στις 22 Αυγούστου 1949 και παράτησε το θέατρο στα 42 του, στο απόγειο της δόξας του και με θαυμαστό τρόπο κάτι άλλαξε μέσα του και αποφάσισε να παρατήσει ΤΑ ΠΑΝΤΑ , ΧΡΗΜΑ , ΔΟΞΑ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, ΦΙΛΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ, να γίνει Ορθόδοξος Χριστιανός και να ασκητέψει σε μια καλύβα στην Ολλανδία , αφού πρώτα συνάντησε τον Γέροντα Σωφρόνιο στο Έσσεξ και στη συνέχεια το γέροντα Πορφύριο αλλά και τον Γέροντα Παϊσιο στο Αγ. Όρος.

Η βάπτιση έγινε στο Waal κοντά Neerijnen από τον πατέρα Dušan. Παρόντες ήταν αρκετοί διάκονοι και ιερείς από τις σερβικές ενορίες Sveti Nektarije Eginski από Breda, Sveta Trojica από το Ρότερνταμ, αλλά  και τη ρωσική ενορία Αγίου Τύχων από Nijmegen και εβδομήντα ορθόδοξοι πιστοί.

Αυτά είναι τα θαύματα της πίστεως μας ανά την Ορθόδοξη Οικουμένη. Στο βίντεο αξίζει να παρατηρήσετε το υπαίθριο παρεκκλήσιο αλλά και την Αγία Τράπεζα που είναι πάνω στο μικρό καροτσάκι που χρησιμοποιούσε ως μαριονετίστας ο ερημίτης Ολλανδός μοναχός.

12 ερωταποκρίσεις περί Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Λατρείας

blog counter

12 ερωταποκρίσεις περί Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Λατρείας

Για την καταγραφή: Α.Δ. Κοντογιαννακοπούλου

Την Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου κατόπιν προσκλήσεως από μια προτεσταντική θεολογική σχολή (μεταπτυχιακό τμήμα), που βρίσκεται έξω απ’ την Σεούλ, ο Σεβ. Μητροπολίτης Κορέας π. Αμβρόσιος έδωσε δύο διαλέξεις σε 35 μεταπτυχιακούς φοιτητές, όλοι πάστορες. Τα μαθήματα, στα πλαίσια των οποίων δόθηκαν οι διαλέξεις, ήταν η Ιεραποστολική και η Λειτουργική.  Καταγράψαμε, κατά το μεγαλύτερο μέρος, τη συζήτηση που ακολούθησε μετά από κάθε μία διάλεξη και την παραθέτουμε κατωτέρω, γιατί πιστεύουμε ότι τόσο τα θέματα που θίγονται όσο και ο τρόπος μεταδόσεως της ορθόδοξης μαρτυρίας στην Κορέα παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.

****

Α’
1^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Πώς κατανοείτε την ιεραποστολή στην Ορθόδοξη Εκκλησία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κατ’ αρχάς ο όρος «ιεραποστολή» δεν εκφράζει το πνεύμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.  Τον χρησιμοποιούμε συγκαταβατικά επειδή έχει επικρατήσει διεθνώς.  Αντ’ αυτού προτιμούμε τον όρο «μαρτυρία».  Ο όρος ιεραποστολή, που είναι δημιούργημα της δυτικής θεολογίας, δεν βρίσκεται στην Αγία Γραφή, ενώ ο αντίθετα ο όρος μαρτυρία απαντάται πολλές φορές.  Το κήρυγμα του Ευαγγελίου δεν σημαίνει: λέγω ωραία λόγια για τον Χριστό, αλλά δίνω καθημερινώς μαρτυρία για τον Χριστό με το λόγο και τη σιωπή μου, με τα έργα και το παράδειγμά μου. Και επιπλέον, αν χρειαστεί, μαρτυρώ για τον Χριστό, δηλαδή χύνω το αίμα μου για τον Χριστό, όπως το έπραξαν εκατομμύρια Μάρτυρες και Ομολογητές της πίστεως.

2^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Ποια είναι η γνώμη σας για τον προσηλυτισμό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Στην Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρούμε τον προσηλυτισμό μεγάλη αμαρτία, γιατί δεν σέβεται τον άνθρωπο.  Καταπατεί το πολύτιμο θεϊκό δώρο της ελευθερίας του και υποβιβάζει την προσωπικότητά του.  Προσηλυτισμός σημαίνει ότι επιβάλλω στον άλλο το πιστεύω μου με θεμιτά και αθέμιτα μέσα, ενώ μαρτυρία περί Χριστού σημαίνει αγωνίζομαι να ζω κατά Χριστόν και επαναλαμβάνω με το λόγο και τη ζωή μου το διαχρονικό «έρχου και ίδε» του αποστόλου Φιλίππου προς τον οποιονδήποτε καλοπροαίρετο «Ναθαναήλ» - «πλησίον» μου.  Τα ολέθρια αποτελέσματα από τον προσηλυτισμό στις λεγόμενες ιεραποστολικές χώρες εκ μέρους του δυτικού Χριστιανισμού, τα οποία γευόμαστε μέχρι σήμερα, δεν αφήνουν, νομίζω, κανένα περιθώριο για την μη οριστική καταδίκη της προσηλυτιστικής τακτικής.

3^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Ποια διαδικασία ακολουθείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία προκειμένου να εργαστεί κάποιος ιεραποστολικά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Στην Ορθόδοξη Εκκλησία οι διάκονοι του Ευαγγελίου δεν είναι αυτόκλητοι, αλλά ετερόκλητοι.  Μ’ άλλα λόγια δεν αποφασίζει κάποιος μόνος του να εργαστεί ιεραποστολικά, αλλά τον αποστέλλει η Εκκλησία.  Η υπακοή στην Εκκλησία είναι η μόνη ψυχοσωτήρια οδός.  Εάν θυμηθούμε π.χ. την περίπτωση των αποστόλων Βαρνάβα και Παύλου θα δούμε ότι το Άγιο Πνεύμα τους εξέλεξε και η Εκκλησία με προσευχή και νηστεία τους απέστειλε στο έργο του ευαγγελισμού (Πράξ. 13,3). Και αυτοί όταν επιστρέφουν στα Ιεροσόλυμα αναφέρουν στην αποστέλλουσα Εκκλησία «όσα ο Θεός εποίησε μετ’ αυτών» (Πράξ. 15,4).

Το θέμα αυτό έχει τεράστια θεολογική σημασία για τη διάδοση της ορθής πίστης και την ενότητα της Εκκλησίας.  Εάν ο καθένας ενεργεί κατά τη γνώμη του και την επιθυμία του, τότε κινδυνεύει και η πίστη και η ενότητα της Εκκλησίας.

Στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να σας αναφέρω το εξής περιστατικό:  Κάποτε συνταξίδευα αεροπορικώς από την Αμερική για Ελλάδα με μια αμερικανίδα αυτοαποκαλούμενη ιεραπόστολο.  Όταν τη ρώτησα γιατί διάλεξε την Ελλάδα ως τόπο ιεραποστολής, μου είπε ότι θαυμάζει πολύ τους Έλληνες, επειδή γνωρίζει πολλά για την ένδοξη αρχαία ιστορία τους, και γι’ αυτό έχει μεγάλο ζήλο να τους κάνει Χριστιανούς.

- Γνωρίζετε σε τι πιστεύουν οι Νεοέλληνες; την ρώτησα.

- Βεβαίως, στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου! μου απάντησε.

- Ξέρετε, της είπα, ότι 2.000 χρόνια πριν από σας κάποιος άλλος απόστολος, ο μέγας απόστολος των Εθνών Παύλος πήγε στην Ελλάδα και κήρυξε το Χριστιανισμό;  Και ότι οι Έλληνες από τότε μέχρι σήμερα έχουν μια αδιάκοπη χριστιανική ορθόδοξη παράδοση;

Τέτοια ευτράπελα και πολύ χειρότερα συμβαίνουν όταν πίσω από τον κάθε αυτόκλητο ιεραπόστολο δεν υπάρχει η αποστέλλουσα Εκκλησία.

4^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Κατηγορήσατε την κυρία από την Αμερική, που πήγε για ιεραποστολή στην Ελλάδα.  Εσείς γιατί ήρθατε στην Κορέα; Το ίδιο δεν κάνετε και σεις;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Όχι, δεν κάνω το ίδιο.  Και ούτε κατηγόρησα την κυρία. Απλώς ανέφερα το περιστατικό για να δείξω τι μπορεί να συμβεί εάν το ιεραποστολικό έργο του καθενός δεν έχει σωστές εκκλησιολογικές βάσεις.  Γνωρίζετε καλύτερα από εμένα ότι στην Κορέα υπάρχουν εκατομμύρια ανθρώπων όχι μόνον μη Χριστιανών αλλά και αθρήσκων.  Ενώ η Ελλάδα είναι μια χώρα με δύο χιλιάδες χρόνια χριστιανικής ιστορίας και με ποσοστό πάνω από 90% Ορθοδόξων Χριστιανών.  Εάν η Κορέα ήταν μια χριστιανική χώρα δεν θα με έστελνε το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κορέα.

Για να γίνω πιο σαφής επιτρέψτε μου να προσθέσω και το εξής: Στο πανεπιστήμιο που διδάσκω οι γονείς μιας φοιτήτριάς μας βρίσκονται στην Ελλάδα ως αυτόκλητοι ιεραπόστολοι.  Και μάλιστα διάλεξαν ως τόπο ιεραποστολικής δράσης το ιερό νησί της Πάτμου! Το νησί της Αποκαλύψεως, στο οποίο τα ίχνη του Ευαγγελιστού της αγάπης Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου είναι ακόμη ολοζώντανα.  Στο νησί αυτό, στο οποίο έζησαν και έδρασαν μεγάλοι χριστιανοί άγιοι, υπάρχουν αναρίθμητες εκκλησίες και μοναστήρια, και που η ορθόδοξη πίστη των κατοίκων του έχει τις ρίζες της στην αποστολική εποχή.  Αναρωτιέται κανείς τι μπορούν να διδάξουν στους Ορθόδοξους κατοίκους του νησιού για τον Χριστό δύο Κορεάτες, που έγιναν Χριστιανοί πριν από κάποια χρόνια; Δεν νομίζετε ότι δεν είναι τίμιο να προσπαθείς να αλλάξεις την πίστη ανθρώπων που κουβαλούν μέσα στο DNA τους μια παράδοση είκοσι αιώνων;  Όπως τίμιο δεν ήταν και αυτό που έπραξε η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τη δεκαετία του ’90, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, στη Ρωσία.  Αμέσως έτρεξαν οι Ουνίτες να κάνουν ύπουλα τους Ρώσους, με την μακραίωνη ορθόδοξη παράδοσή τους, Ρωμαιοκαθολικούς.  Εάν κάποιος επιθυμεί να κάνει ιεραποστολή ας στραφεί σε άλλες μη χριστιανικές χώρες.

5^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Θα θέλατε να μας μιλήσετε για το πρόσωπο του ιεραποστόλου;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Απαντώντας στην πολύ ουσιαστική ερώτησή σας, θα προσπαθήσω να εξηγήσω πολύ σύντομα ποιος είναι θεωρητικά ο ιδεώδης τύπος ιεραποστόλου.  Χωρίς, βέβαια, να υποστηρίζω ότι το δέον συμβαδίζει πάντοτε με την πράξη.  Ο εργαζόμενος, λοιπόν, στο ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας θα πρέπει να έχει ως πρότυπό του τον Χριστό και όσους ακολούθησαν τα ίχνη του Χριστού, δηλαδή τους Αγίους.  Ο ιεραπόστολος πρέπει αναμφίβολα να είναι πρόσωπο με πολλά προσόντα, το κυριώτερο εκ των οποίων είναι το να είναι άνθρωπος αγωνιζόμενος κατά των παθών του.  Η κάθαρση για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος είναι το πρώτο βήμα.  Και από την κάθαρση προχωρεί κανείς μετά στο φωτισμό και στη θέωση.  Δεν μπορείς να μεταδώσεις στον άλλο τίποτε που δεν έχεις.  Για να δώσεις μαρτυρία για τον Χριστό πρέπει απαραιτήτως να έχεις εσύ ο ίδιος γευθεί την παρουσία του Χριστού στη ζωή σου.

6^η ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η ιεραποστολική μέθοδος της Ορθόδοξης Εκκλησίας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Στην Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθούμε την πράξη της αρχαίας Εκκλησίας όπως την βρίσκουμε αποτυπωμένη στο βιβλίο των Πράξεων.  Οι Απόστολοι όταν είδαν πως οι πολλές φροντίδες για τη διακονία των τραπεζών τούς «έκλεβαν» το χρόνο από το κύριο έργο τους, τότε υπέδειξαν να εκλέξουν επτά διακόνους και για τον εαυτό τους ανακοίνωσαν σε όλους την εξής ειλημμένη απόφαση: «ημείς δε τη προσευχή και τη διακονία του λόγου προσκαρτερήσωμεν» (Πραξ. 6,4).  Μ’ άλλα λόγια η Ορθόδοξη Εκκλησία, ακολουθώντας την αποστολική παράδοση προτάσσει του κηρύγματος τη λατρεία.  Αυτό μπορεί κανείς εύκολα να το διακρίνει εάν επισκεφθεί μια λατρευτική σύναξη σε ορθόδοξο ναό και αντίστοιχα έναν προτεσταντικό ευκτήριο οίκο.  Η έμφαση στη σύναξη των ορθοδόξων δίδεται στη λατρεία του Θεού, ενώ στους προτεστάντες στο κήρυγμα.  Γι’ αυτό ακούμε συχνά από προτεστάντες που γνώρισαν την Ορθοδοξία ότι «στις συνάξεις μας ακούγαμε πολλά λόγια, ενώ στον ορθόδοξο ναό προσευχόμαστε πολύ και ακούμε λίγα».

Εμείς οι ορθόδοξοι, το ιερό ευαγγέλιο, το οποίο έχουμε πάντοτε στο κέντρο της Αγίας Τράπεζας, για να μας υπενθυμίζει ότι ο λόγος του Θεού πρέπει να είναι στο κέντρο της καθημερινής ζωής μας, το διδασκόμαστε κατά τη θ. Λατρεία με τρεις τρόπους: Πρώτον το διαβάζουμε.  Σε κάθε ιερή Ακολουθία αναγινώσκονται αγιογραφικά αναγνώσματα.  Ιδιαιτέρως σε κάθε θ. Λειτουργία ακούμε το λόγο του Θεού από το αποστολικό και το ευαγγελικό ανάγνωσμα και από το θ. Κήρυγμα που ακολουθεί.  Δεύτερον το ψάλλουμε.  Οι θαυμάσιοι θεολογικότατοι ύμνοι της ορθόδοξης λατρείας στην πλειονότητά τους είναι κατάμεστοι από έμμεσες ή άμεσες αγιογραφικές αναφορές.  Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, με την αντιπαραβολή των κειμένων διαπιστώνεται ότι ορισμένοι ύμνοι είναι κατά λέξη παράθεση του βιβλικού κειμένου.  Μ΄ άλλα λόγια έχουμε «μελοποιημένο»  το κείμενο της Αγίας Γραφής.  Και τρίτον το βλέπουμε.  Βλέπουμε το Ευαγγέλιο στις ορθόδοξες εικόνες.  Δηλαδή οι εικόνες είναι ένα «εικονογραφημένο» Ευαγγέλιο. Εάν π.χ. προσέξουμε την εικόνα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος θα διαπιστώσουμε ότι ο αγιογράφος με τα σχέδια και τα χρώματα επαναλαμβάνει εικονογραφικά τα λόγια των ευαγγελιστών, οι οποίοι περιγράφουν το θαύμα της Μεταμορφώσεως.  Συμπερασματικά λέμε ότι στη λατρεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας διαθέτουμε ένα άριστο οπτικοακουστικό σύστημα της ευαγγελικής διδαχής.

7^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Είπατε πως στην Ορθόδοξη Εκκλησία η λατρεία προηγείται του κηρύγματος.  Όμως ο Απόστολος Παύλος στον Άρειο Πάγο έκανε μόνο κήρυγμα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Ο Απόστολος Παύλος μιλώντας για πρώτη φορά στους Αθηναίους ειδωλολάτρες ήταν λογικό να αρχίσει με το κήρυγμα περί του «αγνώστου Θεού».  Σε ποιο Θεό να προσευχόταν με τους ειδωλολάτρες;  Σ’ άλλες όμως περιπτώσεις, όπως μας διδάσκουν οι Πράξεις, οι Απόστολοι ακολουθούσαν την ιεραποστολική μέθοδο της λατρείας μετά κηρύγματος.  Οι συνάξεις τους είχαν ως κύριο σκοπό την «κλάση του άρτου» και τη διδαχή.

Β’

8^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Μας μιλήσατε διά πολλών για τη λατρεία και το κέντρο της,  που είναι, όπως είπατε, η θ. Ευχαριστία.  Πώς πιστεύετε ότι ο άρτος και ο οίνος είναι σώμα και αίμα Χριστού;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία πιστεύουμε ότι το μεγαλύτερο έργο που τελείται επί της γης είναι η θ. Λειτουργία.  Κι αυτό γιατί κατά τη θ. Ευχαριστία ζούμε την τέλεση του Μ. Δείπνου για την απολύτρωση του ανθρωπίνου γένους.  Όπως τότε στο υπερώο των Ιεροσολύμων ο Χριστός παρέδωσε το Σώμα Του και το Αίμα Του στους Μαθητές του, έτσι και σε κάθε θ. Λειτουργία ο ίδιος ο Χριστός είναι αοράτως παρών υποστατικώς και ουσ ιωδώς ως θύμα και θύτης και μεταδίδει το Σώμα Του και το Αίμα Του στους βαπτισμένους πιστούς, που κατέχουν την θέση των Αποστόλων.  Και βεβαίως όσοι μεταλαμβάνουν τη θ. Κοινωνία πιστεύουμε ότι κοινωνούμε αυτό το τίμιο Σώμα και Αίμα του Χριστού «εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον».  Όχι συμβολικά, γιατί ο Χριστός δεν είπε κατά το Μ. Δείπνο στους Μαθητές Του «Λάβετε, φάγετε, αυτό είναι σαν το σώμα μου», ή «Πίετε εξ αυτού πάντες, αυτό είναι σαν το αίμα μου», αλλά «τούτό εστι το Σώμα μου» και «τούτό εστι το Αίμα μου».

9^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Δηλαδή αυτό που κάνουμε εμείς στη λατρεία μας δεν είναι τίποτε;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Η μεγάλη διαφορά μεταξύ της ορθόδοξης λατρείας και της δικής σας υφίσταται στο γεγονός ότι στη δική σας λατρεία γίνεται μια φανταστική αναπαράσταση της θυσίας του Χριστού, δηλαδή μια εικονική πράξη του Μ. Δείπνου.  Αντίθετα στην ορθόδοξη θ. Λειτουργία καθίστανται παρόντα ο Μ. Δείπνος, η Σταύρωση και η Ανάσταση του Χριστού, και ο Χριστός δίδεται «πάλιν και πολλάκις» «εις βρώσιν και πόσιν» των πιστών, «πάντοτε εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανώμενος».  Την παράδοση της τελέσεως του Μ. Δείπνου παρέλαβαν από τον Κύριον οι άγιοι Απόστολοι, οι οποίοι την παρέδωσαν στους μαθητές τους κι αυτή την παράδοση την συνεχίζει η Ορθόδοξη Εκκλησία μέχρι σήμερα αδιαλείπτως.  Στην εκκλησιαστική ιστορία της Αρχαίας Εκκλησίας υπάρχουν πάμπολλες αναφορές από την περίοδο των διωγμών και των κατακομβών, που μαρτυρούν το ζήλο των πρώτων Χριστιανών και τους κινδύνους που αψηφούσαν προκειμένου να συμμετάσχουν στις ευχαριστιακές συνάξεις για να κοινωνήσουν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.

Για μας τους Ορθοδόξους είναι ακατανόητο το πώς ερμηνεύει η προτεσταντική θεολογία αγιογραφικά χωρία, που μιλούν σαφέστατα περί του ουρανίου Άρτου, όπως π.χ. αυτά που περιέχονται στο κεφ. 6 του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου.  Ο Χριστός το είπε με τρόπο απόλυτο:  «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον, και εγώ αναστήσω αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα» (Ιω. 6,54) και «ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει, καγώ εν αυτώ» (Ιω. 6,56).  Όπως το σώμα μας έχει απόλυτη ανάγκη από πραγματική και όχι συμβολική τροφή και πόση για να συντηρηθεί στη ζωή, έτσι και η ψυχή μας έχει απόλυτη ανάγκη από το Σώμα και το Αίμα του Χριστού για να μην πεθάνει πνευματικά.  Δεν μπορούμε να ζήσουμε ούτε σ’ αυτήν ούτε στην άλλη ζωή εάν δεν φάμε τη Σάρκα και δεν πιούμε το Αίμα του Χριστού.  Ο λόγος ίσως να ακούγεται σκληρός.  Ας θυμηθούμε όμως ότι πολλοί από τους μαθητές έπαψαν να ακολουθούν τον Χριστό μετά από όσα τους τόνισε για τη Σάρκα και το Αίμα Του. Και απευθυνόμενος στους δώδεκα τους είπε: «Μη και ημείς θέλετε υπάγειν;» (Ιω. 6,67).  Το ίδιο επαναλαμβάνει και σε όλους όσοι σήμερα θέλουν να είναι Χριστιανοί, αλλά δεν θέλουν να πιστέψουν και να εγκολπωθούν ολόκληρη τη διδασκαλία του Χριστού. 

10^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Μόνο με το κήρυγμα δεν σώζεται ο άνθρωπος;  Γιατί επιμένετε τόσο πολύ στο θέμα της λατρείας; 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Το σωτηριολογικό έργο της Εκκλησίας δεν εξαντλείται μόνο με το κήρυγμα.  Ακούοντας κάποιος το λόγο του Θεού και λέγοντας «είμαι σεσωσμένος» δεν σημαίνει ότι έχει ήδη σωθεί.  Η Ορθόδοξη Εκκλησία εκτός από το λόγο του Θεού προσφέρει στον άνθρωπο και τη μυστηριακή ζωή.  Συμμετέχοντας ο άνθρωπος στα Μυστήρια της Εκκλησίας αγιάζεται και θεώνεται.  Η μετάδοση π.χ. της θ. Κοινωνίας στους πιστούς γίνεται «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον».  Οι πιστοί μέσω της θ. Ευχαριστίας ενώνονται μυστικά με τον Χριστό και γίνονται «θείας κοινωνοί φύσεως» (Β’ Πέτρ. 1,4).  Τι άλλο είναι η σωτηρία του ανθρώπου πέρα από αυτό;

11^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Πώς μπορείτε να μας εξηγήσετε τι είναι Μυστήριο;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας εάν δεν κατανοήσει πρώτα τι σημαίνει η λέξη «Μυστήριο».  Μυστήριο είναι κάτι που το βλέπουμε να τελείται αλλά είναι αδύνατο στον ανθρώπινο νου να καταλάβει το πώς τελείται. Εάν καταλαβαίναμε τον τρόπο τελέσεως του Μυστηρίου τότε δεν θα ήταν Μυστήριο, αλλά μια συνηθισμένη καθημερινή ανθρώπινη πράξη.

Λέμε π.χ. ότι ο Θεός είναι Τριαδικός. Σας ερωτώ: Ποιος από μας καταλαβαίνει το Μυστήριο της Αγίας Τριάδος;  Τρία Πρόσωπα, μία Ουσία!  Το Μυστήριο αυτό κρινόμενο με την ανθρώπινη λογική είναι παράλογο.  Εάν το δει όμως κανείς με τη διάσταση της Πίστης τότε καταλαβαίνει ότι δεν είναι παράλογο, αλλά υπέρλογο.  Ποιος μπορεί να καταλάβει τι είναι ο Θεός; Ποια είναι, δηλαδή η Ουσία του Θεού; ΚΑΝΕΙΣ!  Κι όμως πιστεύουμε στον Θεό.  Όχι γιατί τον καταλαβαίνουμε, αλλά γιατί αισθανόμαστε μυστικά την παρουσία Του και γευόμαστε καρδιακά την αγάπη Του.  Δηλαδή μπορούμε να καταλάβουμε τις άκτιστες ενέργειες του Θεού, όπως πολύ ωραία θεολόγησαν μεγάλοι πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά όχι όμως και την Ουσία Του.  Ας δούμε στη Γραφή τι είπε ο Θεός στο Μωυσή όταν ζήτησε από τον Θεό να του δείξει τη δόξα Του:  «εγώ παρελεύσομαι πρότερός σου τη δόξη μου… ου δυνήση ιδείν μου το πρόσωπον ου γαρ ίδη άνθρωπος το πρόσωπόν μου και ζήσεται…» (Εξ. 33,18-20). Το ίδιο συμβαίνει με όλα τα θέματα της πίστεως, που υπερβαίνουν τους φυσικούς νόμους.  Τα «βλέπουμε χωρίς να τα βλέπουμε», «τα γνωρίζουμε χωρίς να τα γνωρίζουμε» γιατί όλα είναι τυλιγμένα μέσα στον «θείο γνόφο» (Γρηγ. Νύσσης).  Τα ζούμε και συμμετέχουμε σ’ αυτά μόνον με τη δύναμη της Πίστεως.  Εάν επιμένουμε να πιστεύουμε μόνο σε όσα κατανοούμε με την πεπερασμένη λογική μας τότε στενεύουμε αφάνταστα τον πνευματικό μας ορίζοντα και τελικώς δεν μπορούμε να είμαστε Χριστιανοί.  Γιατί σε τελευταία ανάλυση «πίστις εστί ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων» (Εβρ. 11,1).  Και βέβαια η πίστη προϋποθέτει αληθινή ταπείνωση, με την οποία προσελκύουμε τη χάρη του Θεού.  Γιατί «ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν» (Ιακ. 4,6).  Ο ταπεινός, που εμπιστεύεται τον Θεό περισσότερο από τη λογική του, με τη χάρη του Θεού, μπορεί να καταλάβει τα Μυστήρια της Εκκλησίας.

12^η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Πώς μπορεί κάποιος να σπουδάσει στην Κορέα ορθόδοξη θεολογία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Επειδή η ορθόδοξη θεολογία είναι σχεδόν άγνωστη στην Κορέα, γι’ αυτό η Ορθόδοξη Μητρόπολη Κορέας προσπαθεί να ιδρύσει μια Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή, που θα είναι η πρώτη όχι μόνο στην Κορέα, αλλά και σ’ ολόκληρη την Ανατολική Ασία, προκειμένου να δώσει τη δυνατότητα σε όποιον επιθυμεί να έχει πρόσβαση στον πολύτιμο αυτό θησαυρό.  Ευχηθείτε η επιθυμία μας αυτή να γίνει σύντομα πραγματικότητα προς δόξαν Θεού.

[Οι δύο διαλέξεις, που με τις ερωταποκρίσεις διήρκεσαν τρεις και πλέον ώρες (με ένα δεκάλεπτο ενδιάμεσο διάλειμμα) τελείωσαν με τον εξής επίλογο:]

Αγαπητοί μου, πριν να εγκαταλείψω το βήμα θα ‘θελα πρώτον να σας ευχαριστήσω για την ευγενική πρόσκλησή σας και για τις εξαιρετικά εύστοχες ερωτήσεις σας.  Δεύτερον ζητώ συγνώμη γιατί ενδεχομένως κάποιος να ενοχλήθηκε από τις απαντήσεις που δόθηκαν.  Πρόθεσή μου δεν ήταν να θίξω κανέναν.  Επειδή πιστεύω ότι για να είναι ένας διάλογος ουσιαστικός και καρποφόρος (κανένας νομίζω δεν ήρθε εδώ σήμερα για να ακούσει κενές βαττολογίες χάνοντας το χρόνο του), πρέπει οπωσδήποτε να πρυτανεύει η ειλικρίνεια και η αγάπη, γι’ αυτό σας είπα αυτά που πιστεύω με την γλώσσα της αλήθειας και της αγάπης. Το «αληθεύοντες εν αγάπη» (Εφεσ. 4,15) και το «γνώσεσθε την αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιω. 8,32) ήταν το αγιογραφικό υπόβαθρο των σκέψεών μου.  Και τέλος θέλω να προσθέσω προς αποφυγήν παρεξηγήσεως ότι δεν σας είπα ότι εμείς οι Ορθόδοξοι είμαστε όλοι άγιοι.  Στόχος μας, βεβαίως, είναι η αγιότητα και γι’ αυτήν αγωνιζόμαστε.  Όμως τι κάνει ο καθένας στην προσωπική του ζωή, αυτό θα το κρίνει ο Θεός.  Αυτό που προσπάθησα να σας πω είναι εμείς οι Ορθόδοξοι πιστεύομε ακράδαντα ότι έχουμε την ορθή Πίστη.  Συνεχίζουμε την Πίστη της μίας αδιαίρετης Εκκλησίας της πρώτης χιλιετίας, έχοντες κατά νουν την αποστολική παραγγελία:  «Αδελφοί, στήκετε, και κρατείτε τας παραδόσεις ας εδιδάχθητε είτε διά λόγου, είτε δι’ επιστολής ημών» (Β’ Θεσ. 2,15).

Σας ευχαριστώ θερμώς.

Διάλογος με Προτεστάντες Πάστορες στην Κορέα

blog counter

Διάλογος με Προτεστάντες Πάστορες

Το Εθνικό Συμβούλιο Εκκλησιών Κορέας (National Council of Churches in Korea = NCCK) ζήτησε επανειλημμένως από την Ιερά Μητρόπολη Κορέας να γίνει πλήρες μέλος του. Με την ευλογία του Οικουμενικού Πατριαρχείου η πρόταση έγινε δεκτή υπό την προϋπόθεση της συμμετοχής μόνο στον θεολογικό διάλογο, χάριν της ορθόδοξης μαρτυρίας, χωρίς ανάμειξη σε πολιτικές ή άλλες δραστηριότητες.

Στα πλαίσια της συμφωνίας αυτής υποβλήθηκε το αίτημα στη Μητρόπολη να δοθούν διαλέξεις περί της Ορθοδόξου Εκκλησίας σε ακροατήριο προτεσταντών παστόρων στις πόλεις Σεούλ, Τσουντσόν και Τσοντζού, οι οποίες και πραγματοποιήθηκαν με ομιλητές τον Σεβ. Μητροπολίτη Κορέας κ. Αμβρόσιο στη Σεούλ και τους Κορεάτες Ιερείς π. Ιερεμία Τζο στο Τσουντσόν και π. Ιλαρίωνα Τζονγκ στο Τσοντζού.

Παραθέτουμε εν συνεχεία τη συζήτηση μεταξύ του Σεβασμιωτάτου και των ανδρών και γυναικών παστόρων, μετά τη διάλεξή του στα κεντρικά γραφεία του NCCK στη Σεούλ, τη Δευτέρα 18 Ιουνίου 2012.

******

1η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Συμφωνείτε με τη θεωρία των ΡΚαθολικών περί του Πέτρου και της «πέτρας», με την οποία δικαιολογούν το πρωτείο του Πάπα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ασφαλώς όχι. Για μας τους Ορθοδόξους τα πράγματα είναι απλά και ξεκάθαρα. Οι Μαθητές, με κεφαλή τους τον Ιησού Χριστό, ήταν μεταξύ τους ίσοι και κανένας ποτέ δεν διανοήθηκε να προβάλει τον εαυτό του ως πρώτο και μοναδικό εκπρόσωπο του Χριστού στη γη. Το συνοδικό σύστημα, το οποίο η Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθεί στο διάβα των αιώνων με θρησκευτική ευλάβεια έχει ως πρότυπό του τη δωδεκάριθμη ομάδα των Μαθητών του Χριστού και εν συνεχεία την Αποστολική Σύνοδο των Ιεροσολύμων (περί το 49 μ.Χ.). Ο συνοδικός θεσμός διατήρησε τον θεμελιώδη χαρακτήρα της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως κοινωνίας προσώπων και την προφύλαξε από την απολυταρχία και την αναρχία της ρωμαιοκαθολικής και της προτεσταντικής Δύσης αντιστοίχως.

Βεβαίως η ισότητα των Μαθητών ή των Επισκόπων-μελών μιας συνόδου μεταξύ τους δεν σήμαινε αναρχία. Η έννοια του πρώτου, βασισμένη στην αρχή του «πρώτος μεταξύ ίσων» (Primus inter pares), ήταν σε ισχύ από την αρχαία Εκκλησία. Οι Επίσκοποι των πέντε μεγάλων εκκλησιαστικών δικαιοδοσιών Ρώμης. Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων (Πενταρχία) κατείχαν τη θέση του πρώτου στη διοίκηση της περιοχής τους, αλλά ήταν μεταξύ τους ίσοι. Ο θεσμός της Πενταρχίας των πατριαρχών αναγνωριζόταν ήδη από την Δ’ Οικουμενική Σύνοδο (451) ως η ανώτατη διοικητική αρχή στην Εκκλησία. Πρωτείο εξουσίας,όπως το αντιλαμβάνονται οι Ρωμαιοκαθολικοί, δεν είχε ποτέ κανένας. Στον επίσκοπο Ρώμης όλοι αναγνώριζαν πρωτείο τιμής και όχι εξουσίας. Κανένας δεν τον αναγνώριζε ως τον μοναδικό, δήθεν, διάδοχο του Πέτρου, που είχε, τάχα, το δικαίωμα της απόλυτης αρχηγίας και κυριαρχίας σ’ ολόκληρη την ανά την οικουμένη χριστιανική Εκκλησία. Τα λόγια του Χριστού «συ ει Πέτρος, και επί ταύτη τη πέτρα οικοδομήσω μου την εκκλησίαν, και πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Μτ. 16:18) σημαίνουν ότι ο Χριστός θα οικοδομήσει την Εκκλησία Του όχι στο πρόσωπο του Πέτρου, αλλά στην ξεκάθαρη ομολογία του: «συ ει ο Χριστός ο υιός του Θεού του ζώντος» (16:16), που έκανε ο Πέτρος ως απάντηση στην ερώτηση του Χριστού προς τους Μαθητές: «υμείς δε τίνα με λέγετε είναι;» (16:15). Ο Χριστός δεν κατέστησε τον Πέτρο ποιμένα των άλλων Αποστόλων. Γι’ αυτό ο Πέτρος ονομάζει τον εαυτό του «συμπρεσβύτερον» (1 Πέτρ. 5:1), γιατί αναγνωρίζει τους υπόλοιπους Αποστόλους ισότιμους, με τον Χριστό ως τον μόνον «αρχιποίμενά» τους (1 Πέτρ. 5:4).

2η  ΕΡΩΤΗΣΗ: Ως γνωστόν, οι ρωμαιοκαθολικοί θεολόγοι προσπαθούν να στηρίξουν το πρωτείο του Πάπα και στη συνομιλία του Αναστάντος Κυρίου με τον Πέτρο. Τι απάντηση δίνετε;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Πράγματι οι Ρωμαιοκαθολικοί υποστηρίζουν ότι ο Χριστός, στη σχετική συνομιλία Του με τον Πέτρο (Ιω. 21:15-17) τον κατέστησε ποιμένα των προβάτων του. Έτσι συμπεραίνουν λανθασμένα ότι ο επίσκοπος Ρώμης, ως διάδοχος του Πέτρου, έχει το αποκλειστικό δικαίωμα του πρωτείου εξουσίας. Είναι γνωστόν, όμως, ότι ο Πέτρος, πριν από τη Ρώμη έκανε ποιμαντικό έργο στα Ιεροσόλυμα. Εκεί, καθώς γνωρίζουμε από το βιβλίο των Πράξεων κήρυξε μετά παρρησίας τον λόγο του Θεού αμέσως μετά την Πεντηκοστή (Πράξ. 2:14-36), και δεν σταμάτησε το κηρυκτικό του έργο ακόμη και όταν τον φυλάκισαν μαζί με τους άλλους Αποστόλους λέγοντας στο συνέδριο των Ιουδαίων το: «πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις» (Πράξ. 5:29). Παρ’ όλα αυτά ο επίσκοπος της Ιερουσαλήμ ποτέ δεν τόλμησε να διεκδικήσει πρωτείο εξουσίας, λόγω της «συγγενείας» του με τον Πέτρο, όπως το κάνει ο Πάπας. Το ίδιο ισχύει και για τον επίσκοπο της Αντιοχείας, στην οποία έδρασε επίσης ο Πέτρος και εθεωρείτο, κατά την αρχαιότητα, πρώτος επίσκοπός της.

3η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Νομίζετε ότι η ισότητα έχει σχέση με την ενότητα της Εκκλησίας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Βεβαιότατα. Η ενότητα της Εκκλησίας της πρώτης χιλιετίας διαφυλάχτηκε με την πεποίθηση ότι οι Επίσκοποι, όπως οι Μαθητές του Χριστού, ήταν μεταξύ τους ίσοι. Αλλά δυστυχώς ο επίσκοπος της Ρώμης με την παράλογη αξίωσή τους περί του πρωτείου εξουσίας προκάλεσε το ολέθριο Μεγάλο Σχίσμα (1054 μ.Χ.) και έγινε η αιτία της διαιρέσεως του χριστιανικού κόσμου μέχρι σήμερα. Γιατί όταν ο Πάπας αποκόπηκε από τις τέσσερις άλλες μεγάλες εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες και έμεινε απομονωμένος άρχισε, όπως ήταν φυσικό, τον κατήφορο των δογματικών παρεκκλίσεων από την ορθή πίστη της αρχαίας Εκκλησίας. Και ως γνωστόν αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση της θρησκευτικής Μεταρρύθμισης του 16ου αι.

Έτσι, δυστυχώς, ο Λούθηρος, ο Καλβίνος και οι άλλοι πρωτεργάτες του Προτεσταντισμού, ενώ δικαιολογημένα διαμαρτυρήθηκαν για τις παρεκτροπές και τα σκάνδαλα της Εκκλησίας της Ρώμης, κατέφυγαν στο άλλο άκρο καταργώντας την Παράδοση, τον Κλήρο, τα Μυστήρια κ.λπ. Σήμερα, ύστερα από πεντακόσια χρόνια, αντικρύζουμε το θλιβερό φαινόμενο σχεδόν κάθε κήρυκας να δίνει τη δική του ερμηνεία στην Αγία Γραφή και κάθε φιλόδοξος ποιμένας να ιδρύει τη δική του εκκλησία. Οι πολλές χιλιάδες των προτεσταντικών Ομολογιών, που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο, είναι η απόδειξη των ανωτέρω. Ο Λούθηρος ζητούσε τη Μεταρρύθμιση της Εκκλησίας, σήμερα όμως γινόμαστε μάρτυρες, κυρίως στην Ασία, στην Αφρική και στη Λατινική Αμερική, του κατακερματισμού της Εκκλησίας χωρίς βάσεις εκκλησιολογικές. Στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου να αναφέρω το εξής παράδειγμα:

Στην περιοχή του Καθεδρικού Ναού της Ορθόδοξης Μητρόπολης Κορέας, στο Aheong-dong, σε απόσταση 20-30 μέτρων περιμετρικά του Ναού μας υπάρχουν τρεις προτεσταντικές εκκλησίες διαφορετικής ομολογιακής κατεύθυνσης. Το ερώτημα είναι εύλογο: Γιατί υπάρχουν αυτές οι τρεις διαφορετικές εκκλησίες στον ίδιο χώρο; Σε τι διαφέρουν δογματικώς μεταξύ τους, ώστε να τους εμποδίζει να ενωθούν σε μία εκκλησία και να επικοινωνούν η μία με την άλλη; Θα σας ήμουν ευγνώμων εάν μου δίνατε μια πειστική απάντηση. (Ουδέν σχόλιον απ’ το ακροατήριο, παρά μόνον συγκαταβατικά χαμόγελα αμηχανίας!)

4η ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί υπάρχει στους ορθόδοξους ναούς το ιερό βήμα, το οποίο μάλιστα είναι κλεισμένο με το τέμπλο και γι’ αυτό δεν βλέπουν οι λαϊκοί τι κάνουν οι ιερείς μέσα σ’ αυτό; Αυτό δεν είναι διάκριση μεταξύ Κλήρου και Λαού; Μπορεί να αλλάξει αυτή η παράδοσή σας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κατ’ αρχάς πρέπει να τονίσουμε ότι ο ναός στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι απλά και μόνον ένας ευκτήριος οίκος, ένας τόπος άγιος και ιερός. Ο κάθε ναός εγκαινιάζεται με ειδική Ακολουθία και στο εξής είναι τόπος αποκλειστικά αφιερωμένος στον Θεό και στη λατρεία Του. Μ’ άλλα λόγια δεν είναι μια αίθουσα κηρύγματος, η οποία, εάν για τον ένα ή τον άλλο λόγο σε κάποια στιγμή δεν μας εξυπηρετεί, είναι δυνατόν να αντικατασταθεί με μια νέα και η παλιά να μετατραπεί σε καφενείο, εστιατόριο ή οτιδήποτε άλλο.

Ο ορθόδοξος ναός είναι η ορατή κατοικία του Θεού. Είναι ο επίγειος ουρανός στον οποίο ο επουράνιος Θεός ενοικεί και εμπεριπατεί (πρβλ. 2 Κορ. 6:16). Υπενθυμίζω ότι στην Παλαιά Διαθήκη (Έξ. 25 κ.έξ.) ο ίδιος ο Θεός έδωσε εντυπωσιακές λεπτομερειακές παραγγελίες για το πώς έπρεπε οι Ισραηλίτες να κατασκευάσουν την Σκηνή του Μαρτυρίου.

Ο Ναός έχει αναγωγικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό συμβολικά συνήθως ανεβαίνουμε σκαλοπάτια για να εισέλθουμε, αφήνοντας πίσω μας τις κοσμικές μέριμνες και εισερχόμενοι στον πνευματικό κόσμο της Βασιλείας του Θεού. «Εν τω ναώ εστώτες της δόξης Σου, Κύριε, εν Ουρανώ εστάναι νομίζομεν», ψάλλουμε σε έναν ωραίο ύμνο της Εκκλησίας μας. Και η διαίρεσή του επίσης σε Πρόναο, Κυρίως Ναό και Ιερό Βήμα έχει πάλι αναγωγικό συμβολισμό. Ο ένας χώρος μας οδηγεί κλιμακωτά στον άλλο φθάνοντας στο υψηλότερο σημείο του ναού στο Ιερό Βήμα, δηλαδή στα Άγια των Αγίων. Εκεί βρίσκεται το άγιο Θυσιαστήριο, πάνω στο οποίο είναι τοποθετημένα αφ’ ενός μεν το Άγιο Αρτοφόριο με το Σώμα και το Αίμα του Χριστού και αφ’ ετέρου το ιερό Ευαγγέλιο στο κέντρο, για να μας τονίζουν και τα δύο με ορατό τρόπο τη δογματική αλήθεια ότι ο Χριστός και ο Λόγος Του είναι το παν, είναι το κέντρο της ζωής μας.

Το Ιερό Βήμα έχει τις ρίζες του στα Άγια των Αγίων της Σκηνής του Μαρτυρίου στην έρημο του Σινά και αργότερα του Ναού του Σολομώντα στα Ιεροσόλυμα. Δεν είναι νεότερη δική μας εφεύρεση. Το τέμπλο διακρίνει τον κυρίως Ναό από το Ιερό Βήμα, όπως χώριζε το «καταπέτασμα» στο Ναό του Σολομώντα τα Άγια, που εισέρχονταν μόνον ο Λαός και οι Ιερείς, από τα Άγια των Αγίων, που εισήρχετο κατά την εορτή του Εξιλασμού «άπαξ του ενιαυτού μόνος ο Αρχιερεύς» κατ’ εντολή του Θεού (Λευϊτ. 16:34, Εβρ. 9:7). Το τέμπλο μας βοηθά να καταλαβαίνουμε Κλήρος και Λαός την ιδιαίτερη ιερότητα του χώρου. Γι’ αυτό και το φρουρούν οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ που βρίσκονται στη νότια και βόρεια πύλη του.

Στην αρχαία Εκκλησία αρχικά η διάκριση του κυρίως Ναού από το Ιερό Βήμα γινόταν με κουρτίνα ή το επιστύλιο και εν συνεχεία με το τέμπλο, που ήταν μαρμάρινο, ξύλινο ή σιδερένιο χαμηλό κιγκλίδωμα. Το ψηλό τέμπλο είναι πολύ μεταγενέστερο. Παρ’ όλα αυτά όμως με την μία ή την άλλη μορφή του το τέμπλο μας προστατεύει από την αποϊεροποίηση του χώρου. Θα μπορούσαμε να το παρομοιάσουμε με τον θώρακα στο ανθρώπινο σώμα, που προστατεύει την καρδιά από τα βέβηλα ή απρόσεκτα χέρια. Η «καρδιά» του ιερού ναού είναι το άγιο Θυσιαστήριο. Γι’ αυτό δεν είναι δυνατόν στον καθένα να έχει πρόσβαση σ’ αυτό. Παρά μόνον οι λειτουργοί για το τελετουργικό μέρος της λατρείας. Η απαίτηση να τα βλέπουμε όλα και να τα κατανοούμε όλα είναι απόρροια σχολαστικής νοοτροπίας. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Θεός παρουσιάστηκε στον Μωυσή στον «γνόφο» (Έξ. 20:21) και ο Χριστός αποκάλυψε τις μεγάλες αλήθειες της πίστεώς μας «εν παραβολαίς… και χωρίς παραβολής ουδέν ελάλει» (Μτ. 13:34). Ο Θεός αποκαλύπτεται όχι στους περίεργους, αλλά στους «πτωχούς τω πνεύματι» και στους «καθαρούς τη καρδία» (Μτ. 5:3 και 8), που σαν τον Τελώνη δεν νιώθουν άξιοι να κοιτάζουν τον ουρανό αλλά με το πρόσωπό τους σκυμμένο στη γη επαναλαμβάνουν το «ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ» (Λκ. 18:13).

Απαντώντας με δύο λόγια στο ερώτημα θα έλεγα ότι το τέμπλο δεν νοείται «σαν χώρισμα, αλλά σαν σχήμα ενότητας ανάμεσα στα δύο μέρη του ναού» (Λ. Ουσπένσκυ). Ο Χριστός στο κέντρο και δεξιά και αριστερά Του η Θεοτόκος, ο Βαπτιστής, οι Άγγελοι, οι Απόστολοι, οι Άγιοι σε στάση δεήσεως (προσευχής) επικοινωνούν με την επί γης στρατευομένη Εκκλησία. Οι πιστοί ατενίζοντας τα πρόσωπα των εικόνων του τέμπλου κατά την ώρα της λατρείας έχουν ορατή επικοινωνία με τη θριαμβεύουσα Εκκλησία και ενώνονται με τον Χριστό δια της συμμετοχής τους στο Δείπνο της Βασιλείας.

5η ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η προτεραιότητα της πνευματικής ζωής σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας σας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Ο αγιασμός ημών» (1 Θεσ. 4:3). Ο ίδιος ο Θεός μάς το είπε: «Άγιοι γίνεσθε ότι εγώ άγιός ειμι» (Λευϊτ. 20:7, 26 και 1 Πετρ. 1:16). Η αγιότητα, λοιπόν, είναι ο μοναδικός προορισμός μας. Η αγιότητα είναι ο σκοπός της Εκκλησίας άνευ του οποίου δεν έχει λόγο υπάρξεως. Αλλά τι σημαίνει αγιότητα; Αγιότητα σημαίνει να αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα και να ενωθούμε με τον Θεό. Να γίνουμε θεοί κατά χάριν. Αυτό σημαίνει ο θεολογικός όρος «θέωσις», κατά τους Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Θεός μάς έπλασε «κατ’ εικόνα» και «καθ’ ομοίωσιν» δική Του ώστε να ζούμε αιώνια μαζί Του. Αυτό που χάσαμε μετά την πτώση, το ξανακερδίζουμε εάν θέλουμε ζώντας «εν Χριστώ». Ο Χριστός ήρθε όχι για να μας κάνει «καλούς» ανθρώπους, αλλά «αγίους». "Αυτός γαρ (ο του Θεού Λόγος) ενηνθρώπησεν ίνα ημείς θεοποιηθώμεν" (Μ. Αθανασίου, Περί Ενανθρωπήσεως 54, ΒΕΠ 30:119). Ήρθε για να μας θεώσει, να μας εξαγιάσει ψυχοσωματικά και να μας χαρίσει αιώνια ζωή.

Στο έργο του αγιασμού μας αλάνθαστοι οδηγοί μας είναι όλοι οι Άγιοι. Δηλαδή οι άγιοι Απόστολοι, οι άγιοι Μάρτυρες, οι Αποστολικοί Πατέρες, οι Όσιοι, οι άγιοι Πατέρες και η μακρά αλυσίδα όλων «των αγίων, ως φίλων του Θεού» (Ιω. Δαμασκηνού, PG94, 1252) από τον πρώτο αιώνα μέχρι την εποχή μας.

Όπως όταν θέλεις να ανέβεις σε μια βουνοκορφή χρειάζεσαι έναν οδηγό για να μη χάσεις τον δρόμο, έτσι στον δρόμο προς τη Βασιλεία του Θεού οι Άγιοι είναι οι οδοδείκτες μας. Ο κάθε Άγιος με τη διδασκαλία και τη ζωή του μας επαναλαμβάνει τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθώς καγώ Χριστού» (1 Κορ. 11:1).

Γι’ αυτό το λόγο το κήρυγμά μας πρέπει να είναι πάντοτε σωτηριολογικό.

6η ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς βλέπετε την κορεατική κοινωνία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το γεγονός ότι η Κορέα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο σε αυτοκτονίες είναι λίαν αποκαλυπτικό της βαθιάς κρίσης που διέρχεται η κορεατική κοινωνία. Βλέποντας το θέμα με διάθεση όχι κριτικής αλλά αυτοκριτικής καταθέτω ταπεινά τα συμπέρασμά μου ότι ως Χριστιανοί έχουμε αποτύχει. Καυχόμαστε ότι ο Χριστιανισμός έχει εξαπλωθεί πολύ τα τελευταία εκατό χρόνια στην Κορέα. Αλλά φαίνεται, δυστυχώς, ότι το πνεύμα του Χριστού δεν έχει επηρεάσει ακόμη ουσιαστικά τους ανθρώπους. Γιατί εάν οι άνθρωποι δεν έχουν καταλάβει ότι η ζωή είναι πολύτιμο αγαθό του Θεού και πως ο οποιοσδήποτε τρόπος αφαίρεσής της είναι μεγάλη αμαρτία, τότε η πνευματικότητά μας βρίσκεται στο ναδίρ.

Και με στενοχωρεί πολύ, συγγνώμη που θα το πω, ότι το NCCK και άλλοι χριστιανικοί φορείς δεν αντιδρούν όσο θα έπρεπε. Νομίζω ότι ήταν πολύ αποτελεσματικό να κάνουμε όλοι μαζί μια μεγάλη εκστρατεία ενημερώσεως της κοινωνίας κατά των αυτοκτονιών. Να ομολογήσουμε ξεκάθαρα τη διαφωνία μας προς όλους όσοι πιστεύουν ότι η αυτοκτονία είναι σε πολλές περιπτώσεις «ηρωική πράξη» ή μια «καλή λύση» και να διακηρύξουμε την πίστη μας στην ιερότητα του ανθρώπινου σώματος, που πηγάζει από την πίστη μας στην Ανάσταση του Χριστού.

7η ΕΡΩΤΗΣΗ: Μιλήστε μας για την γιορτή της Αναστάσεως του Χριστού στην Ορθόδοξη Εκκλησία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, που λέγεται και είναι «Εκκλησία της Αναστάσεως» δίνουμε μεγάλη έμφαση στην Ανάσταση του Χριστού. Αυτό φαίνεται από τη μακρά περίοδο προετοιμασίας πριν από το Πάσχα, τις μεγάλες και υψίστου κάλλους και θεολογίας Ακολουθίες της Μ. Εβδομάδας και τις σαράντα μέρες του εορτασμού του Πάσχα.

Γνωρίζετε καλύτερα από μένα ότι η Κυριακή του Πάσχα στις εκκλησίες σας είναι σχεδόν μια συνηθισμένη Κυριακή, χωρίς ιδιαίτερο τελετουργικό. Ενώ τα Χριστούγεννα γίνεται τόσος πολύς θόρυβος με τα χριστουγεννιάτικα δέντρα, τα στολίδια, τα πολύχρωμα φώτα στους δρόμους, τα κάλαντα και την ανταλλαγή ευχών Merry Christmas από Χριστιανούς και μη, το Πάσχα έρχεται και φεύγει χωρίς να γίνεται σε πολλούς αντιληπτό.

Και στην Ορθόδοξη Εκκλησία, βεβαίως, δίνουμε μεγάλη σημασία στην εορτή των Χριστουγέννων, γιατί είναι η «μητρόπολις των εορτών», όπως χαρακτηριστικά λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Αλλά «ει Χριστός ουκ εγήγερται, κενόν άρα το κήρυγμα ημών… ματαία η πίστις ημών» (1 Κορ. 15:14, 17). Η πίστη μας είναι θεμελιωμένη στην Ανάσταση του Χριστού. Και από την Ανάσταση του Χριστού ως κέντρο και αφετηρία οικοδομείται όλη η ζωή μας. Εάν πιστεύουμε στην Ανάσταση του Χριστού, τότε πιστεύουμε και στην ανάσταση των νεκρών. Τότε ο σεβασμός και η προστασία της επίγειας ζωής μας είναι το σκαλοπάτι για την απόκτηση της αιώνιας ζωής.

8η ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί εσείς οι Ορθόδοξοι επιμένετε τόσο πολύ στο θέμα των εικόνων; Τι ρόλο παίζουν οι εικόνες στο θέμα της σωτηρίας μας.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όπως είπαμε στην πρώτη ερώτηση ο Ορθόδοξος Ναός με τη δομή, την αρχιτεκτονική και τα σύμβολά του έχει αναγωγικό χαρακτήρα.

Έτσι και οι εικόνες, κατ’ εξοχήν την ώρα της λατρείας, έχουν αναγωγικό χαρακτήρα. Μ’ άλλα λόγια οι εικόνες διά του αναγωγικού και διδακτικού χαρακτήρα τους, γίνονται παιδαγωγοί εις Χριστόν (πρβλ. Γαλ. 3:24). Στην αίθουσα π.χ. που βρισκόμαστε τώρα, μπροστά μας έχουμε έναν τοίχο. Κανένας μας δεν μπορεί να δει τι υπάρχει πίσω απ’ αυτόν. Αντίθετα, στον απέναντι τοίχο με το μεγάλο παράθυρο μπορούμε να δούμε ένα μεγάλο μέρος της όμορφης πόλης μας. Αυτό τον ρόλο παίζουν και οι εικόνες: είναι ένα παράθυρο απ’ το οποίο μπορούμε να δούμε ζώντας ακόμη στη γη τον πνευματικό κόσμο του Ουρανού. Βλέποντας, μ’ άλλα λόγια την εικόνα του Χριστού με το νου και την καρδιά μας επικοινωνούμε με τον ίδιο τον Χριστό.

9η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Ναι, αλλά γιατί φιλάτε τις εικόνες;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Όταν ένας στρατιώτης στέλνει στη μητέρα του μια φωτογραφία, εκείνη την παίρνει με λαχτάρα στα χέρια της και πολλές φορές τη φιλάει δακρυσμένη. Φυσικά, όπως όλοι καταλαβαίνουμε, δεν φιλάει το άψυχο χαρτί της φωτογραφίας, αλλά νοερά το παιδί της, που βρίσκεται μακριά της. Αυτό συμβαίνει και με τις εικόνες. «Διότι η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει», διδάσκει από τον 4ο αι. ήδη ο Μ. Βασίλειος. (Περί Αγίου Πνεύματος, 18:45). Έτσι την ώρα της κατ’ οίκον προσευχής ή της κοινής λατρείας οι εικόνες μάς οδηγούν νοερώς στη θέα της Βασιλείας του Θεού.

10η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Καλά όλα αυτά, αλλά πώς συμβιβάζεται η προσκύνηση των εικόνων με τη ρητή εντολή του δεκαλόγου «ου ποιήσεις σεαυτόν είδωλον ουδέ παντός ομοίωμα…» (Έξ. 20:4 και Δευτ. 5:8);

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Δεν χωρεί καμιά αμφιβολία ότι η εντολή του δεκαλόγου είναι λίαν απαγορευτική. Αυτό άλλωστε έχει αποφασισθεί κατηγορηματικά και από την έβδομη Οικουμενική Σύνοδο (787), που ασχολήθηκε ειδικά με το θέμα των εικόνων. Αλλά οι εικόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν παραβαίνουν την εν λόγω εντολή για τον εξής λόγο. Όπως θα διαπιστώσετε εάν επισκεφθείτε π.χ. τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Νικολάου στη Σεούλ ή τις άλλες ενορίες της Μητρόπολής μας, ανάμεσα στις πολύ ωραίες τοιχογραφίες του ναού ή στις φορητές εικόνες, δεν θα βρείτε πουθενά την εικόνα του Θεού Πατέρα. Μόνο το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, τον Θεό λόγο που έγινε «σαρξ» (Ιω. 1:14) εικονίζουμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Τον Θεό Πατέρα που είναι Πνεύμα και δεν τον είδε κανείς δεν μπορούμε να τον εικονίσουμε, γιατί είναι «απερίγραπτος». Τον Υιό όμως που έγινε Άνθρωπος για τη σωτηρία μας τον εικονογραφούμε όπως τον είδαμε κατά την επί γης παρουσία Του. «Όταν ορατός σαρκί ο αόρατος γένηται, τότε εικονίσεις το του οραθέντος ομοίωμα» γράφει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός (PG 94, 1240). Δεν εικονίζουμε τη θεία φύση Του, που επίσης είναι «απερίγραπτη», αλλά την υπόσταση, δηλαδή το πρόσωπο του ενανθρωπίσαντος Υιού και Λόγου του Θεού. «Ου την αόρατον εικονίζω θεότητα, αλλ’ εικονίζω Θεού την οραθείσαν σάρκα» (Ιω. Δαμασκηνού, Λόγος Α’, PG 94, 1236). Όποιος μ’ άλλα λόγια αρνείται την εικονογράφηση του Χριστού είναι σαν να αρνείται την Ενσάρκωσή Του, «εχθρός εστι του Χριστού» (Ιω. Δαμασκηνού, Λόγος Β’, PG 94, 1296 και 1333).

Θα μου επιτρέψετε να συμπληρώσω ότι και το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, το Άγιον Πνεύμα το εικονίζουμε μόνο συμβολικά, όπως, δηλαδή παρουσιάστηκε στον κόσμο: σαν περιστέρι και σαν γλώσσα φωτιάς.

Οι Ορθόδοξοι δεν λατρεύουν τις εικόνες, αλλά τις τιμούν. Και όπως αντιλαμβάνεστε υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ λατρείας και τιμής. «Οίδα διαφοράν προσκυνήσεως… Έτερον γάρ εστιν η της λατρείας προσκύνησις, και έτερον η εκ της τιμής προσαγομένη τοις κατά τι αξίωμα υπερέχουσιν» (Ιω. Δαμασκηνού, Λόγος Α’, PG 94, 1240).

*  *  *

Τελειώνοντας, θέλω να σημειώσω ότι όπως είδατε στις απαντήσεις μου υπήρχε και το στοιχείο της αυτοκριτικής, δεδομένου ότι και η Ορθόδοξη Μητρόπολη Κορέας είναι μέλος του NCCK. Θεωρώ μεγάλης σημασίας το γεγονός ότι μπορούμε να συζητούμε σε ένα τόσο υψηλό επίπεδο θεολογικά θέματα, στα οποία έχουμε, δυστυχώς, διαφοροποιήσεις. Όμως με τον διάλογο της αγάπης και της αλήθειας είναι σίγουρο ότι μπορούμε να γνωρίσουμε καλύτερα ο ένας τον άλλο και να προωθήσουμε το πνεύμα της ενότητας μεταξύ μας σε σωστές εκκλησιολογικές βάσεις. Σας ευχαριστώ θερμότατα για την πρόσκλησή σας, τις εύστοχες ερωτήσεις σας και την προσοχή σας.


Για την καταγραφή
Α. Δ. Κοντογιαννακοπούλου

Περιοδικό "Πάντα τα Έθνη"
Τεύχος 123
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013